1. මා විසින් මෙසේ අසනලදී. එක් කාලයක භාක්‍යවතුන් වහන්සේ ශාක්‍ය ජනපදයෙහි කිඹුල්වත්පුර නිග්‍රොධාරාමයෙහි වැඩ වාසය කරති. එකල්හි සර්‍වර්‍ඥයන් වහන්සේ පෙරවරු කාලයෙහි හැඳ පෙරවා පාත්‍රය හා සිවුර ගෙන කිඹුල්වත්පුරයට පිඬු පිණිස පිවිසියහ. කිඹුල්වත්පුරයෙහි පිඬු පිණිස හැසිර සවස්කාලයෙහි පිණඩපාතයෙන් වැළකුනේ මහා වනය යමි තැනෙක්හිද එතැනට දහවල් වාසය පිණිස එළඹියහ. මහා වනයට වැද තරුණ බෙලි ගසක් මුල දිවා විහරණය පිණිස වැඩහුන්හ.
දණඩපාණී නමි ශාක්‍ය තෙමේද පා රුජා දුරු කර ගැනීම සඳහා සක්මන් කිරීමි වසයෙන් ඇවිදින්නේ මහා වනය යමි තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. මහා වනයට වැද තරුණ බෙලි රුක යමිතැනෙක්හිද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යමි තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ සර්‍වඥයන් වහන්සේ සමග සතුටු වියයුතුවුද සිහි කටයුතු වුද කථාව කොට නිමවා සැරයටියෙහි එල්බගෙන ( ඉදිරියෙහි තැබු සැරයටි මුදුනෙහිවු දෙ අත් පිට කිකට තබා ) සිටියේය. එකත්පස්ව සිටියාවු දණඩපාණී ශාක්‍යතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය සැලකෙළේය. ,ශ්‍රමණ තෙමේ කිනමි වාද ඇත්තෙක්ද? කිනමි වාදයක් ප්‍රකාශ කරන්නෙක්ද?,
2. ,ඇවැත්නි‚ යමි බඳුවු වාද ඇත්තෙක් දෙවියන් සහිතවු මරුන් සහිතවු බඹුන් සහිතවු ලොකයෙහි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් සහිතවු ප්‍රජා සහිතවු දෙවි මිනිසුන් සහිතවු සියලු ලොකයෙහි කිසිවෙකු හා වාද විවාද කරමින් නොසිටීද‚ කාමයන් ගෙන් වෙන්ව වාසය කරන්නාවු සැක නැත්තාවු‚ කුකුස් නැති කළාවු‚ කුඩා මහත් භවයන් කෙරෙහි ආශා නැත්තාවු කෙලෙස් රහිතවු යමි ඒ බ්‍රාහ්මණයෙකු තුළ කෙලෙස් හැහීම නොපවත්නාහු වෙත්ද‚ ඇවැත්නි‚ මම මෙබඳු වාද ඇත්තෙක් වෙමි. මෙසේ කියන්නෙක් වෙමි,යි ( ප්‍රකාශ කළහ.) මෙසේ කී කල්හි දණඩපාණී ශාක්‍යතෙම හිස වනා දිව පිටට දමා ලෙලවා රැළි තුනක් ඇති නලල් රැළිය නළලෙහි නංවා සැරයටියෙහි එල්බගෙන ගියේය.
3. ,ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සවස් කාලහෙි උතුමි පල සමවතින් නැහිටියේ නිග්‍රොධාරාම විහාරය යමි තැනෙක්හිද එතැනට වැඩියහ. වැඩමවා පණවනලද ආසනයෙහි වැඩහුන්හ. වැඩහිඳ‚ භික්‍ෂුන්ට මෙසේ කීහ.
,මහණෙනි‚ මම පෙරවරුවෙහි හැඳ පාසිවුරු ගෙන කිඹුල්වත් නුවරට පිඬු පිණිස පිවිසියෙමි. කිඹුල්වත් නුවර පිඬු පිණිස හැසිර සවස් වරුවෙහි පිණඩපාතයෙන් වැළකුනේ මහා වනය යමි තැනෙක්හිද එතැනට දවල් කාලය ගතකරනු පිණිස ගියෙමි. මහවනයට වැද තරුණ බෙලිගස මුල දිවා විහරණය වශයෙන් ( දහවල් හැසිරීමි වශයෙන් ) හුන්නෙමි.
දණ්ඩපාණී ශාක්‍ය තෙමෙිද පා රුජා දුරුකර ගැණීමි වශයෙන් ඇවිදින්නේ‚ මහාවනය යමි තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය‚ මහාවනයට පැමිණ තරුණ බෙලිගස යමි තැනෙක්හිද‚ මා යමි තැනෙක්හිද‚ එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ‚ මා සමග සතුටු විය. සතුටු වියයුතු සිහි කටයුතු කථාව කොට නිමවා දණ්ඩෙහි එල්බගෙන එකත්පසක සිටියේය. මහණෙනි‚ එකත් පසක සිටියාවු දණ්ඩපාණී ශාක්‍යතෙතම ‘ශ්‍රමණතෙම කුමන වාද ඇත්තෙක්ද? කුමක් ප්‍රකාශ කරන්නෙක්දැ’යි මාගෙන් ඇසීය.
ඇවැත්නි‚ යමිබඳු වාද ඇත්තෙක් දෙවියන් සහිතවු මරුන් සහිතවු බ්‍රහ්මයන් සහිතවු ලොකයෙහි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් සහිතවු සත්‍වයන් සහිතවු ලොකයෙහි කිසිවෙකු හා වාද විවාද කරමින් නොසිටීද‚ කාමයන්ගෙන් වෙන්ව වාසය කරන්නාවු සැක නැත්තාවු කුකුස් සින්ද්‍රවු කුඩා මහත් භවයන් කෙරෙහි පහවු තණ්හා ඇති යමි ඒ බ්‍රාහ්මණයකු තුළ කෙලෙස් හැහීමි නොපවතිද්ද‚ ඇවැත්නි‚ මම එබඳු වාද ඇත්තෙක් වෙමියි කීවෙමි. මෙසේ කී කල්හි දණ්ඩපාණී ශාක්‍යතෙම හිස වනා දිව පිටට ගෙන ලෙලවා රැළි තුනක් ඇති නළල් රැළිය නළලෙහි නංවා සැරයටිය ගෙන ගියේය.
4. මෙසේ කී කල්හි එක්තරා භික්‍ෂුවක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය කීවෙිය. ,සවාමීනි‚ භාග්‍යවතුන් වහන්ස කිනමි වාදයක් ඇත්තාවු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දෙවියන් සහිතවු මාරයන් සහිතවු බ්‍රහ්මයන් සහිතවු ලොකයෙහි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් සහිතවු සත්‍වයන් සහිත ලොකයෙහි කිසිවෙකු හා වාද විවාද කරමින් නොසිටින්නහුද? සවාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස‚ කෙසේ නමි කෙලෙසුන් ගෙන් වෙන්ව වාසය කරන්නාවු‚ සැක නැත්තාවු‚ සැක නැත්තාවු‚ කුකුස් සින්ද්‍රවු කුඩා මහත් භවයන් කෙරෙහි පහවු තණ්හා ඇති ඒ බ්‍රාහ්මණයා තුළ කෙලෙස් හැහිමි අනුශය වශයෙන් නොපවත්නාහුද? මහණ‚ යමක් හෙතුකොටගෙන තෘෂ්ණා දෘෂ්ටියයි කියන ලද ප්‍රමාදයට හෙතුවු බැවින් ප්‍රපඤව නමි ධර්‍මයෝ පුරුෂයා කෙරෙහි පවතිත්ද‚ ඒ හේතුන් වන ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ඉදින් සතුටු වියයුත්තක් නැත්තේද‚ ගැලිය යුත්තක් නැත්තේද‚ එයම රාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම පටිඝාසුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම දිටඨානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම විචිකිචජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම මානානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම භවරාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම අවිජජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. දඬු මුගුරු ගැනීමය‚ ආයුධ ගැනීමය‚ කෝලාහල කිරීමය‚ විරුඬව කථාකිරීමය‚ තා තෝ කියා බැණීමය‚ කේලාමි කීමය‚ බොරු කීමය යන මෙි අකුසලයන්ගේද කෙළවර වන්නේය. මෙි ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ලාමකවු මේ අකුසල ධර්‍මයෝ ඉතිරි නොවී විනාස වෙත්., භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වද්‍රළහ. මෙසේ වද්‍රරා‚ සුගතයන් වහන්සේ උන් ආසනයෙන් නැගිට විහාරයට වැඩියහ.
5. ,ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩි නොබෝ වෙිලාවකින් ඒ භික්‍ෂුන්ට මේ ඇහස පහළ විය. ඇවැත්නි‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ දෙශනාව අපට කොටින් දෙශනා කොට විස්තර වශයෙන් අත්‍ර්‍ථය ප්‍රකාශ නොකොට උන් ආසනයෙන් නැගිට විහාරයට වැටියහ.
,මහණ‚ හෙතුකොටගෙන තෘස්ණ දෘෂ්ටියයි කියන ලද ප්‍රමාදයට හෙතුවු බැවින් ප්‍රපඤව නමි ධර්‍මයෝ පුරුෂයා කෙරෙහි පවතිත්ද‚ ඒ හෙතුන් වන ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ඉදින් සතුටු වියයුත්තක් නැත්තේද‚ මමය මාගේයයි කිවයුත්තක් නැත්තේද‚ ගැලිය යුත්තක් නැත්තේද‚ එයම රාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම පටිඝානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම දිටඨානුසයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. එයම විචිකිචජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම මානානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම භවරාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම අවිජජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. දඬු මුගුරු ගැනීමය‚ ආයුධ ගැනීමය‚ කෝලාහල කිරීමය‚ විරුද්ධව කථාකිරීමය‚ තා තෝ කියා බැණීමය‚ කේලාමි කීමය‚ බොරු කීමය යන මේ අකුසලයන්ගේද කෙළවර වන්නේය. මේ දොළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ලාමකවු මෙි අකුසල ධර්‍මයෝ ඉතිරි නොවී විනාශ වෙත්,යයි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කොටින් දෙශනා කළාවු‚ විස්තර වශයෙන් අත්‍ර්‍ථය නොබෙදුවාවු මේ දේශනාවෙි අත්‍ර්‍ථය කවරෙක් විසතර වශයෙන් බෙද්‍ර දක්වන්නේද? ( කියායි)
6. ඉන් පසු ඒ භික්‍ෂුන්ට මේ අදහස ඇති විය. ,මෙි ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ ශාසතෘන් වහන්සේ විසින් වර්ණනා කරන ලද්දේමය. නුවණ ඇත්තාවු සමාන බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යා ඇත්තවුන් විසින් ගරු කරන ලද්දේය. ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ‚ මෙි කොටින් දෙශනාකළාවු විසතර වශයෙන් අත්‍ර්‍ථය නොබෙදුවාවු දෙශනාවෙි අත්‍ර්‍ථය බෙද්‍ර ප්‍රකාශ කරන්ට සමත්‍ර්‍ථ වෙත්. අපි ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන්වහන්සේ යමි තැනකද එතැනට යන්නෙමු නමි ඉතා යෙහෙක. එසේ පැමිණ‚ ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේගෙන් මෙි කාරණය අසන්නෙමු,(කියායි.)
ඉන්පසු ඒ භික්‍ෂුහු ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ යමි තැනකද එතැනට පැමිණියාහුය. පැමිණ‚ ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ සමග සතුටු වුහ. සතුටු විය යුතු සිහි කටයුතු කථාව කොට නිමවා එක පැත්තක උන්නාවු ඒ භික්‍ෂුහු ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේට මෙසේ කීවාහුය. ,ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්ස‚ මේ කාරණය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට කොටින් දෙශනාකොට විස්තර වශයෙන් අත්‍ර්‍ථය නොබෙද්‍ර උන් ආසනයෙන් නැගිට විහාරයට වැඩියහ.
‘මහණ‚ යමක් හෙතුකොට ගෙන තෘෂ්ණා දෘෂ්ටියයි කියන ලද ප්‍රමාදයට හෙතුවු බැවින් ප්‍රපඤව නමි ධර්‍මයෝ පුරුෂයා කෙරෙහි පවතිත්ද‚ ඒ හෙතුන් වන ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ඉදින් සතුටු විය යුත්තක් නැත්තේද‚ මමය මාගේයයි කිවයුත්තක් නැත්තේද‚ගැලිය යුත්තක් නැත්තේද‚ එයම රාගානුසයයන්ගේ කෙළවරවන්නේය‚ එයම පටිඝානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම දිටඨානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම මානානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම භවරාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම අවිජජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. දඬු මුගුරු ගැනීමය‚ ආයුධ ගැනීමය‚ කෝලාහල කිරීමය. විරුද්ධව කථා කිරීමය‚ තා තෝ කියා බැණීමය‚ කේලාමි කීිමය‚ බොරු කීමය යන මේ අකුසලයන්ගේද කෙළවර වන්නේය මේ ද්‍රෙළෙස් ආයතනයන් කෙරෙහි ලාමකවු මේ අකුසල ධර්‍මයෝ ඉතිරි නොවී විනාශ වෙත්ය’යි(වද්‍රළේය.)
,ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්ස‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩිය ටික වේලාවකින් ඒ අපට මේ අදහස විය.
,ඇවැත්නි‚ භාග්‍යවතුන්වහන්සේ මේ දෙශනාව කොටින් දෙශනා කොට විස්තර වශයෙන් අර්ථය ප්‍රකාශ නොකොට උන් ආසනයෙන් නැගිට විහාරයට වැඩියහ.
‘මහණ‚ යමක් හෙතුකොට ගෙන තෘෂ්ණා දෘෂ්ටියයි කියන ලද ප්‍රමාදයට හෙතුවු බැවින් ප්‍රපඤව නමි ධර්‍මයෝ පුරුෂයා කෙරෙහි පවතිත්ද‚ ඒ හෙතුන් වන ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ඉදින් සතුටුවිය යුත්තක් නැත්තේද‚ මමය මාගේයයි කිවයුත්තක් නැත්තේද‚ ගැලිය යුත්තක් නැත්තේද‚ එයම රාගානුසයයන්ගේ කෙළවරවන්නේය‚ එයම පටිඝානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම දිටඨානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම විචිකිචජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම මානානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම භවරාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම අවිජජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. දඬු මුගුරු ගැනීමය‚ ආයුධ ගැනීමය‚ කෝලාහල කිරීමය‚ විරුද්ධව කථා කිරීමය‚ තා තෝ කියා බැණීමය‚ කේලාමි කීමය‚ බොරු කීමය යන මෙි අකුසලයන්ගේද කෙළවර වන්නේය. මෙි ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ලාමකවු මෙි අකුසල ධර්‍මයෝ ඉතිරි නොවී විනාශ වෙත්’යි (වද්‍රළේය.)
,ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්ස‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩිය ටික වෙිලාවකින් ඒ අපට මෙි අදහස වීය
,භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කොටින් දෙශනා කළාවු විස්තර වශයෙන් අර්ථය නොබෙදුවාවු මෙි දෙශනාවෙි අර්ථය කවරෙක් විසතර වශයෙන් බෙද්‍ර දක්වන්නේද (කියායි) එසේ සිතු පසු ඒ අපට මෙි අදහස ඇති විය.
මෙි ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ ශාසතෘාන් වහන්සේ විසින් වර්ණනා කරන ලද්දේමය නුවණ ඇත්තාවු‚ සමාන බ්‍රහ්මචරියා ඇත්තවුන් විසින් ගරුකරන ලද්දේය. ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන්වහන්සේ‚ මෙි කොටින් දෙශනා කළාවු විස්තර වශයෙන් අර්ථය නොබෙදුවාවු මේ දෙශනා මේ අර්ථය බෙදා ප්‍රකාශ කරන්ට සමර්‍ථ වෙයි. අපි යමි හේතුවකින් ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ යමි තැනකද එතැනට යන්නෙමු නමි ඉතා යෙහෙක. එසේ පැමිණ‚ ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේගෙන් මෙි කාරණය අසන්නෙමු,යි(කියායි)
,ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්ස‚ මෙය විස්තර කරනු මැනවි.
7. ,ඇවැත්නි‚ යමිසේ අරටුවෙන් ප්‍රයොජන ඇත්තාවු‚ ඇරටු සොයන්නාවු‚ අරටු සොයමින් හැසිරෙන්නාවු පුරුෂයෙක්‚ පවත්නාවු අරටුව ඇති මහ ගසක මුල ඉක්මවා‚ කඳ ඉක්මවා කොල අතුවල අරටුව සෙවිය යුතුයයි සිතන්නේද‚ එසේ මේ උපමාව ආයුෂ්මතුන්ට සුදුසුය.
,ශාසතෘාන් වහන්සේ ඉදිරිපිට සිට ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉක්මවා අපගෙන් ඇසිය යුතුයයි සිතවිද?
,ඇවැත්නි‚ ඒ භාග්‍යවතුන්වහන්සේ දතයුත්ත දන්නාහ. දැක්කයුත්ත දකින්නාහ. ඇස් ඇති බවට පැමිණියෝය. ධර්‍මය බවට පැමිණියෝය. බ්‍රහ්ම (උසස්) බවට පැමිණියෝය. ධර්‍මය කියන්නෝය. ධර්‍මය පවත්වන්නෝය. අර්‍ථර්‍ය පිටතට ගෙන දක්වන්නෝය. අමෘතය (නිවණ ) දෙන්නෝය. තථාගතයන් වහන්සේ ධර්‍ම සවාමිය‚ (එහෙයින්) මෙි ප්‍රශ්නය ඇසීමට සුදුසු කාලයම විය. යමි හේතුවකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන්ම මෙි කාරණය ඇසුවාහු නමි යමිසේ තොපට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසතර කරන්නාහුද එසේ එය දරා ගනිවි,යි (කීය.)
,ආයුෂ්මත් කාත්‍යායන සථවිරයෙනි‚ ඒකානතයෙන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දතයුත්ත දන්නාහ‚ දැක්කයුත්ත දකින්නාහ‚ ඇස් ඇති බවට පැමිණියහ‚ ඤණය බවට පැමිණියහ‚ ධර්‍මය බවට පැමිණියහ‚ බ්‍රහ්ම බවට පැමිණියහ‚ ධර්‍මය කියන්නෝය‚ ධර්‍මය පවත්වන්නෝය‚ අමෘතය (නිවණ) දෙන්නෝය. තථාගතතෙම ධර්‍මසවාමීය (එහෙයින්) මේ ප්‍රශ්නය ඇසිමට සුදුසු කාලය වේ‚ යමි හේතුවකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන්ම මේ කාරණය ඇසුවෙමු නමි යමිසේ අපට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසතර කරන සේක්ද එසේ එය දරා ගනිමු.
,ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයෙනි‚ එසේද වුවත් ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින්ද වණීනා කරන ලද්දේය. නුවණ ඇත්තාවු සමාන බ්‍රහ්වචාරීන් විසින් ගරු කරන ලද්දේය. එබැවින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කොටින් දෙශනා කරන ලද‚ අර්ථය විසතර නොකරන ලද දෙශනාවෙහි අත්‍ර්‍ථ විසතර කිරීවට ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ සමත්‍ර්‍ථ වන්නේය‚ ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්ස‚ බැරෑරුමිකොට නොසලකා විසතර කරනු මැනවි.,
8. ,ඇවැත්නි‚ එසේ නමි කියන්නෙමි. අසවි‚ හොඳින් සිහි කරවි,යි කීහ. ,එසේය ආයුෂ්මතුනි,යි‚ ඒ භික්‍ෂුහු ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේට උත්තර දුන්හ. ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ මෙසේ වද්‍රළහ.
,ඇවැත්නි‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යමක් කොටින් දෙශනා කොට අත්‍ථය විසතර නොකොට උන් ආසනයෙන් නැගිට විහාරයට වැඩියාහුද‚
‘මහණ‚ යමක් හේතුකොටගෙන තෘෂ්ණා දෘෂ්ටියයි කියනලද ප්‍රමාදයට හෙතුවු බැවින් ප්‍රපඤච නමි ධර්‍මයෝ පුරුෂයා කෙරෙහි පවතිත්ද‚ ඒ හේතුන් වන ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ඉදින් සතුටු විය යුත්තක් නැත්තේද‚ මමය මාගේයයි කිවයුත්තක් නැත්තේද‚ ගැලිය යුත්තක් නැත්තේද‚ එයම රාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම පටිඝානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම දිටඨානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම විචිකිචජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම මානානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. එයම භවරාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම අවිජ්ජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. දඬු මුගුරු ගැනීමය‚ ආයුධ ගැනිමය‚ කෝලාහල කිරීමය‚ විරුද්ධව කථා කිරීමය‚ තා‚ තෝ‚ කියා බැණිමය‚ කේලාමි කීමය‚ බොරු කීමය යන මෙි අකුශලයන්ගේද කෙළවර වන්නේය. මෙි ද්‍රෙළෙස් ආයතනයන් කෙරෙහි ලාමකවු මෙි අකුසල ධර්‍මයෝ ඉතිරි නොවී විනාස වෙත්.,
,ඇවැත්නි‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කොටින් දෙශනා කරනලද අත්‍ර්‍ථය විසතර නොකරන ලද ඒ දෙශනාවෙහි අත්‍ර්‍ථ විසතරය මෙසේ දනිමි.
9. ,ඇවැත්නි‚ ඇස නිසාද‚ රූපය නිසාද‚ චකඛුවිඤඤණය (රූපය දැනගන්නා සිත) උපදී. ඒ තුන එක්වීමෙන් ස්පර්‍ශය වෙයි. ස්පර්‍ශය හේතුකොට ගෙන වෙිදනාව (විඳීම) වෙයි. යමි අරමුණක් වෙිදනාවෙන් විඳීද එම අරමුණම සංඥවෙන් අඳුනයි. යමි අරමුණක් අඳුනාද එම අරමුණම විතර්‍කයෙන් කල්පනා කරයි. යමි අරමුණක් විතර්‍කයෙන් කලපනා කරයිද එම අරමුණම තණ්හා දිටර්‍ඨ වශයෙන් සත්‍වයා ප්‍රමාදකරයි. ඒ චකඛු රූපාදිය මුල් කාරණය කොට තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයෝ අතීත අනාගත වර්‍තමානවු ඇසින් බලා දතයුතුවු රූපයන් කෙරෙහි පුරුෂයා යටත්කරත්.
,ඇවැත්නි‚ කණ නිසාද‚ ශබිදය නිසාද‚ සොතවිඤඤණය (ශබිදය දැනගන්නා සිත) උපදී. ඒ තුන එක්වීමෙන් ස්පර්‍ශය ඇතිවෙයි. ස්පර්‍ශය හේතුකොටගෙන වෙිදනාව (විඳීම) වෙයි.
යමි අරමුණක් විඳීද එම අරමුණ අඳුනයි යමි අරමුණක් අඳුනයිද එම අරමුණ විතර්‍කයෙන් කල්පනා කරයි. යමි අරමුණක් කල්පනා කරයිද එය තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි වශයෙන් සත්‍වයා ප්‍රමාද කරයි. ඒ කණ ශබිද ආදිය මුල් කාරණය කොට ඇති තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයෝ අතීත අනාගත වර්‍තමානවු කණින් අසා දතයුතුවු ශබිදයන් නිසා පුරුෂයා යටත් කරත්.
,ඇවැත්නි‚ නාසය නිසාද‚ ගන්‍ධය (ගඳ සුවඳ) නිසාද‚ ඝාණ විඤඤණය (ගඳ සුවඳ දැනගන්නා සිත) උපදියි. ඒ තුන එක් වීමෙන් ස්පර්‍ශය වෙයි‚ ස්පර්‍ශය හෙුතුකොටගෙන වෙිදනාව වෙයි‚ යමි අරමුණක් විඳීද එය අඳුනයි‚ යමි අරමුණක් අඳුනයිද එය කල්පනා කරයි. යමි අරමුණක් කල්පනා කරයිද එය තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි වශයෙන් සත්‍වයා ප්‍රමාද කරයි. ඒ නාසය ගන්‍දය ආදිය මුල් කාරණය කොට ඇති තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයෝ අතීත අනාගත වර්‍තමානවු නාසයෙන් විඳ දතයුතුවු ගන්‍ධයන් නිසාද පුරුෂයා යටත් කරත්.
,ඇවැත්නි‚ දිව නිසාද‚ රසය නිසාද‚ ජිවිහාවිඤඤණය (රස දැනගන්නා සිත) උපදියි. ඒ තුන එක්වීමෙන් ස්පර්‍ශය වෙයි. ස්පර්‍ශය හේතුකොටගෙන වෙිදනාව වෙයි. යමි අරමුණක් විඳීද එය අඳුනයි‚ යමි අරමුණක් අඳුනයිද එය කල්පනා කරයි‚ යමි අරමුණක් කල්පනා කරයිද එය තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි වශයෙන් සත්‍වයා ප්‍රමාද කරයි. ඒ දිව රසය ආදිය මුල් කාරණය කොට ඇති තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයෝ අතීත අනාගත වර්‍තමානවු දිවෙන් විඳ දතයුතුවු රසයන් නිසා පුරුෂයා යටත් කරත්.
,ඇවැත්නි‚ ශරීරය නිසාද‚ස්පර්‍ශය නිසාද‚ කායවිඤඤණය (ස්පර්‍ශය දැනගන්නා සිත) උපදී. ඒ තුන එක්වීමෙන් ස්පර්‍ශය වෙයි. ස්පර්‍ශය හේතුකොටගෙන විඳීම වෙයි. යමි අරමුණක් විඳීද එය අඳුනයි. යමි අරමුණක් අඳුනයිද එය කල්පනා කරයි. යමි අරමුණක් කල්පනා කරයිද එය තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි වශයෙන් සත්‍වයා ප්‍රමාද කරයි. ඒ ශරීරය ස්පර්‍ශය ආදිය මුල් කාරණය කොට ඇති තණ්හා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයෝ අතීත අනාගත වර්‍තමානවු ශරීරයෙන් විඳ දතයුතුවු ස්පර්‍ශයන් නිසා පුරුෂයා යටත් කරත්.
,ඇවැත්නි‚ සිත නිසාද‚ ධර්‍ම අරමුණු නිසාද‚ මනොවිඤඤණය (ධර්‍ම අරමුණු දැනගන්නා සිත) උපදියි. ඒ තුන එක්වීමෙන් ස්පර්‍ශය වෙයි. ස්පර්‍ශය හේතුකොටගෙන විඳීම වෙයි. යමි අරමුණක් විඳීද එය අඳුනයි‚ යමි අරමුණක් අඳුනයිද‚ එය කල්පනා කරයි. යමි අරමුණක් කල්පනා කරයිද එය තෘස්ණාදෘෂ්ටි වශයෙන් සත්‍වයා ප්‍රමාද කරයි. ඒ සිත ධර්‍ම අරමුණු ආදිය මුල් කාරණය කොට ඇති තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයෝ අතීත අනාගත වර්‍තමානවු සිතින් සිතා දතයුතුවු ධර්‍ම අරමුණු නිසා පුරුෂයා යටත් කරත්.
10. ,ඇවැත්නි‚ ඒකානතයෙන් හෙතෙම ඇස ඇති කල්හි රූපයන් ඇති කල්හි චකඛුවිඤඤණය ( රූප දැන ගන්නා සිත ) ඇතිකල්හි ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි) ස්පර්‍ශයයි පැන වීමක් ඇති කල්හි වෙිදනාව යයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි) වෙිදනාවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. සංඥවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි කල්පනා කිරීමයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මෙි කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. කල්පනා කිරීමයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මෙි කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.)
,ඇවැත්නි‚ ඒකානතයෙන් හෙතෙම කණ ඇති කල්හි ශබිදය ඇති කල්හි සොතවිඤඤණය ඇති කල්හි ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි වෙිදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) වෙිදනාවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. සංඥවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි විතර්‍කර්‍ (කල්පනාකිරීම)යයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. විතර්කයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මෙි කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි(සිදුවෙයි.)
,ඇවැත්නි‚ ඒකානතයෙන් හෙතෙම නාසය ඇති කල්හි ගන්‍දය ඇති කල්හි ඝාණ විඤඤණය ඇති කල්හි ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි වේදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) වේදනාවයයි පැණවීමක් ඇති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි සංඥවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි විතර්කයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. විතර්කයයි පැන විමක් ඇති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.)
,ඇවැතනි‚ ඒකානතයෙන් හෙතෙම දිව ඇති කල්හි රසය ඇති කල්හි ජිවිහා විඤඤණය ඇති කල්හි ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි වේදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) වෙිදනාවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. සංඥවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි විතර්කයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. විතර්කයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි(සිදුවෙයි.)
,ඇවැත්නි‚ ඒකානතයෙන් හෙතෙම කය ඇති කල්හි ස්පර්‍ශය ඇති කල්හි කාය විඤඤණය ඇති කල්හි ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි(සිදුවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවිමක් ඇති කල්හි වේදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) වේදනාවයයි පැනවිමක් ඇති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. සංඥවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි විතර්කයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. විතර්කයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.)
,ඇවැත්නි‚ ඒකානතයෙන් හෙතෙම(භවාඞග) සිත ඇති කල්හි ධර්‍ම අරමුණු ඇති කල්හි මනොවිඤඤණය ඇති කල්හි ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි වේදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.) වේදනාවයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. සංඥවයයි පැනවිමක් ඇති කල්හි විතර්කයයි පැනවිමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි. විතර්කයයි පැනවීමක් ඇති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය විද්‍යාමාන වෙයි (සිදුවෙයි.)
11. ,ඇවැත්නි‚ ඒකාන්තයෙන් හෙතෙම ඇස නැති කල්හි‚ රූපය නැති කල්හි‚ චකඛු විඤඤණය නැති කල්හි‚ ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේකාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි(සිදු නොවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් නැති කල්හි වෙිදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යනමෙි කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදුවෙයි.) වේදනාවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) සංඥවයයි පැනවිමක් නැති කල්හි විතර්කයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) විතර්කයයි පැනවීමක් නැති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.)
,ඇවැත්නි‚ ඒකාන්තයෙන් හෙතෙම කණ නැති කල්හි‚ ශබිදය නැති කල්හි‚සොත විඤඤණය නැති කල්හි‚ ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මෙි කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි. (සිදු නොවෙයි) ස්පර්‍ශයයයි පැනවිමක් නැති කල්හි වේදනාව යයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි. (නොසිදු වෙයි) වේදනාවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) සංඥවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි විතර්කයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) විතර්කයයි පැනවිමක් නැති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි (නොසිදු වෙයි.)
,ඇවැත්නි‚ එකානතයෙන් හෙතෙම නාසය නැති කල්හි‚ ගන්‍දය නැති කල්හි‚ ඝාණ විඤඤණය නැති කල්හි‚ ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( සිදු නොවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් නැති කල්හි වේදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) වේදනාවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) සංඥවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි විතර්කයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) විතර්කයයි පැනවීමක් නැති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි. ( නොසිදු වෙයි)
,ඇවැත්නි‚ එකානතයෙන් හෙතෙම දිව නැති කල්හි‚ රසය නැති කල්හි‚ ජිවිහා විඤඤණය නැති කල්හි‚ ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( සිදු නොවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් නැති කල්හි වේදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) වේදනාවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි. සංඥවයයි පැනවිමක් නැති කල්හි විතර්කයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි. විතර්කයයි පැනවිමක් නැති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.)
,ඇවැත්නි‚ එකානතයෙන් හෙතෙම කය නැති කල්හි ස්පර්‍ශය නැති කල්හි‚ කාය විඤඤණය නැති කල්හි‚ ස්පර්‍ශයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( සිදු නොවෙයි.) ස්පර්‍ශයයි පැනවීමක් නැති කල්හි වේදනාවයයි පැනවිමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) වේදනාවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) සංඥවයයි පැනවිමක් නැති කල්හි විතර්කයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) විතර්කයයි පැනවීමක් නැති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.)
,ඇවැත්නි‚ එකානතයෙන් හෙතෙම (භවාඞග) සිත නැති කල්හි‚ ධර්‍ම අරමුණු නැති කල්හි‚ මනොවිඤඤණය නැතිකල්හි ස්පර්‍ශයයයි පැනවීිමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි (සිදු නොවෙයි.) ස්පර්‍ශයයයි පැනවීමක් නැති කල්හි වේදනාවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි (නොසිදු වෙයි.) වේදනාවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි සංඥවයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදු වෙයි.) සංඥවයයි පැනවීමක් නැති කල්හි විතර්කයයි පැනවිමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි ( නොසිදුවෙයි.) විතර්කයයි පැනවීමක් නැති කල්හි තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ප්‍රපඤච ධර්‍මයන්ගේ පැවැත්මයයි පැනවීමක් පනවන්නේය යන මේ කාරණය අවිද්‍යාමාන වෙයි (නොසිදු වෙයි.)
12. ,ඇවැත්නි‚ යමක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ තොපට කොටින් දෙශනා කොට විසතර වශයෙන් අර්ථය නොබෙද්‍ර උන් ආසනයෙන් නැගිට විහාරයට වැඩියාහුද ,මහණ යමක් හෙතුකොට ගෙන තෘෂ්ණා දෘෂ්ටියයි කියන ලද ප්‍රමාදයට හෙතුවු බැවින් ප්‍රපඤච නමි ධර්‍මයෝ පුරුෂයා කෙරෙහි පවතිත්ද‚ ඒ හේතුන් වන ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ඉඳින් සතුටු වියයුත්තක් නැත්තේද‚ මමය මාගේයයි කිව යුත්තක් නැත්තේද‚ ගැලිය යුත්තක් නැත්තේද‚ එයම රාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම පටිඝානුසයයන්ගේ කෙළවරවන්නේය‚ එයම දිටඨානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම විචිකිජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම මානානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම භව රාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම අවිජ්ජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. දඩු මුගුරු ගැනීමය ආයුධ ගැනීමය‚ කෝලාහල කිරීමය‚ විරුඞව කථාකිරීමය‚ තා තෝ කියා බැණිමය‚ කේලාමි කීමය‚ බොරුකීමය යන මෙි අකුසලයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. මෙි ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ලාමකවු මෙි අකුසල ධර්‍මයෝ ඉතිරි නොවී විනාස වෙත්ය,යි (වද්‍රළේද‚)
,ඇවැත්නි‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කොටින් දෙශනා කොට අර්ථ බෙද්‍ර විසතර නොකළාවු ඒ දෙශනාවෙි විසතර අර්ථය මෙසේ දනිමි. ඇවැත්නි ඉදින් තොප කැමති වන්නාහු නමි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙතටම පැමිණ මෙහි විසතරය විචාරවි. තොපට යමිසේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසතර කරද්ද එසේ දරා ගනිවි.,
13. ඉක්බිති ඒ භික්‍ෂුහු ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේගේ දෙශනාවට සතුටුව‚ අනුමෝදන්ව උන් අසුන්වලින් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යමි තැනකද එතැනට පැමිණියාහුය. පැමිණ‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එක පැත්තක උන්නාහුය. එක පැත්තක උන්නාවු ඒ භික්‍ෂුහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ සැලකළාහුය.
,මෙි කාරණය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට කොටින් දෙශනා කොට විස්තර වශයෙන් අර්ථය නොබෙද්‍ර උන් ආසනයෙන් නැගිට විහාරයට වැඩියහ.
‘මහණ‚ යමක් හෙතුකොටගෙන තෘෂ්ණා දෘෂ්ටියයි කියන ලද ප්‍රමාදයට හෙතුවු බැවින් ප්‍රපඤච නමි ධර්‍මයෝ පුරුෂයා කෙරෙහි පවතිත්ද‚ ඒ හේතුන් වන ද්‍රෙළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ඉදින් සතුටු විය යුත්තක් නැත්තේද‚ මමය මාගේයයි කිව යුත්තක් නැත්තේද‚ ගැලිය යුක්තක් නැත්තේද‚ එයම රාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම පටිඝානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. එයම දිටඨානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම විචිකිචජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම මානානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම භවරාගානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය‚ එයම අවිජජානුසයයන්ගේ කෙළවර වන්නේය. දඬු මුගුරු ගැනිමය‚ ආයුධ ගැනීමය‚ කෝලාහල කිරීමය‚ විරුඞව කථා කිරීමය‚ තා තෝ කියා බැණිමය‚ කේලාමි කීමය‚ බොරු කීමය යන මේ අකුසලයන්ගේද කෙළවර වන්නේය. මේ දොළොස් ආයතනයන් කෙරෙහි ලාමකවු මේ අකුසල ධර්‍මයෝ ඉතිරි නොවී විනාශ වෙත්, (කියායි.)
,භාග්‍යවතුන් වහන්ස‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩිය ටික වෙිලාවකින් ඒ අපට මෙි අදහස ඇති විය.
‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කොටින් දෙශනා කළාවු‚ විස්තර වශයෙන් අර්ථය නොබෙදුවාවු මො දේශනාවෙි අර්ථය කවරෙක් විසතර වශයෙන් බෙද්‍ර දක්වන්නේද’(කියායි) එසේ සිතු ඒ අපට මෙි සිත පහළ විය. මෙි ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ ශාසතෲන් වහන්සේ විසින් වර්ණනා කරන ලද්දේමය. නුවණ ඇත්තිවු සමාන බ්‍රහ්මචරියා ඇත්තාවුන් විසින් ගරුකරන ලද්දේය‚ ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ‚ කොටින් දෙශනාකළාවු විස්තර වශයෙන් අර්ථය නොබෙදුවාවු මේ දෙශනාවේ අර්ථය බෙදා ප්‍රකාශ කරන්ට සමර්‍ථ වෙයි. අපි යමි හේතුවකින් ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ යමි තැනකද එතැනට යන්නෙමු නමි ඉතා යෙහෙක‚ එසේ පැමිණ‚ ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේගෙන් මෙහි තේරුම අසන්නෙමු’යි (කියායි.)
,සවාමිනි‚ ඉන්පසු අපි ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ යමි තැනකද එතැනට පැමිණියෙමු. පැමිණ‚ ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ ගෙන් මේ කාරණය ඇසුවෙමු. සවාමිනි‚ ඒ අපට ආයුෂ්මත් මහා කාත්‍යායන සථවිරයන් වහන්සේ මේ ක්‍රමයෙන් මේ පදවලින් යුක්තව‚ මෙි අක්‍ෂරවලින් යුක්තව අත්‍ර්‍ථය විසතර කරන ලද්දේය,යි (කීවාහුය.)
,මහණෙනි‚ මහා කාත්‍යායන තෙම පණ්ඩිතය. මහණෙනි‚ මහා කාත්‍යායන තෙම මහත් ප්‍රඥවෙන් යුක්තය. මහණෙනි‚ තොපි මගෙන්ද මේ කාරණය අසන්නහු නමි මමද එය යමිසේ මහා කාත්‍යායනයන් විසින් විසතර කරන ලද්දේද එපරිද්දෙන්ම විස්තර කරන්නෙමි. එයම මේ දෙශනාවෙහි අත්‍ර්‍ථය දරාගනිවි,යි (වද්‍රළහ.) මෙසේ වදාළ කල්හි ආයුෂ්මත් ආනන්ද සථවිර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීවේය.
,සවාමිනි‚ බඩ සාදුකින් දුර්‍වලව පෙළෙන්නාවු පුරුෂයෙක් මීපැණි දමා කළ අග්ගලාවක් ලබාද‚ හෙතෙම යමි යමි කොටසකින් එස විඳී්ද‚ (ඹහු) ඒ ඒ කොටසින් රස අඩු වැඩියයි නොකිය යුතුවු මිහිරි රසය ලබන්නේය. සවාමීනි‚ එපරිද්දෙන්ම සිතන්නාවු පණ්ඩිත සවභාව ඇති මහණතෙම මේ ධර්‍මක්‍රමය පිළිබඳව යමි යමි කොටසකින් අත්‍ර්‍ථය සලකන්නේද‚ (එයින්) සතුටු සිත් ඇති බවම ලබන්නේය. සිතේ පැහැදීමම ලබන්නේය. සවාමීනි‚ මේ ධර්‍ම ක්‍රමයේ නම කුමක් දැ,යි (ඇසීය.) ,එසේ නමි ආනන්දය‚ තොප මේ ධර්‍ම ක්‍රමය ,මධු පිණ්ඩික, කියාම දරාගනුව.,
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වද්‍රළහ. සතුටුවු ආයුෂ්මත් ආනන්ද සථවිරයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දෙශනාව සතුටින් පිළිගත්තේය.
අටවෙනිවු මධු පිණ්ඩික සුත්‍රය නිමි. (2-8)
උතුම් ශ්රී සද්ධර්මය 